Ο διάσημος μυστηριακός πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι που αναπαριστά την βιβλική στιγμή που ο Ιησούς Χριστός ανακοινώνει στους μαθητές του (κατά την διάρκεια του μυστικού δείπνου) ότι ένας από αυτούς θα των προδώσει, εκτίθεται στην εκκλησία της Αγ. Μαρίας στο Μιλάνο.
Ο πίνακας είναι 450 × 870 εκατοστά και έχει τοποθετηθεί στον πίσω τοίχο της αίθουσας φαγητού της εκκλησίας. Όταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ολοκλήρωσε των πίνακα, το 1498 η αίθουσα όπου εκτίθεται σήμερα δεν υπήρχε καν, καθώς η εκκλησία είχε αρχίσει να κατασκευάζεται μόλις έναν χρόνο νωρίτερα. Αρχικά ο πίνακας προορίζονταν να στολίσει το μαυσωλείο.
Έχει σαφείς αναφορές στην τριαδικότητα του θεού με τους Απόστολους να απεικονίζονται σε ομάδες των τριών, πίσω από των Ιησού βρίσκονται 3 παράθυρα ενώ το σχήμα του Χριστού σχηματίζει ένα τρίγωνο. Το τραπέζι έχει τοποθετηθεί σε ευθεία οπτική ώστε κανείς από τους καθούμενους να μην έχει γυρισμένη την πλάτη του. Εξαιτίας της επιφάνειας που διάλεξε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι να ζωγραφίζει των πίνακα, λίγα χρόνια μετά άρχισε να ξεθωριάζει. Το 1556 -λιγότερα από 60 χρόνια από την ολοκλήρωσή του- ο βιογράφος του ντα Βίντσι, Giorgio Vasari, περιέγραψε των πίνακα ως "ερείπιο" καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα του, οι φιγούρες ήταν ήδη δύσκολο να γίνουν ορατές.
Η πρώτη απόπειρα -χωρίς μεγάλη επιτυχία- για την ανακαίνιση του πίνακα έγινε το 1726 από των Michelangelo Bellotti ενώ το 1770 ήταν η σειρά του Giuseppe Mazza να προσπαθήσει. Λίγο αργότερα όμως το δωμάτιο-τραπεζαρία χρησιμοποιήθηκε από τους Γάλλους ως αποθήκη όπλων και αργότερα ως φυλακή. Έτσι το 1821, ένας ειδικός στο ξηλώνει έργα τέχνης από τους τοίχους εστάλη ώστε να μετακινήσει το έργο σε ασφαλέστερη τοποθεσία. Φαίνεται ότι αυτός όμως έκανε μεγαλύτερη ζημιά στο έργο τέχνης, καθώς αρχικά δεν είχε αντιληφθεί το υλικό από το οποίο ήταν φτιαγμένο.
Στην συνέχεια ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και οι βομβαρδισμοί "ταλαιπώρησαν" περαιτέρω τον πίνακα, ο οποίος τελικά επιβίωσε. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση και το σημαντικότερο έργο αναστήλωσης του κράτησε 21 ολόκληρα χρόνια, από το 1978 μέχρι και το 1999 με αρχηγό της ομάδας των Pinin Brambilla Barcilon. Χρησιμοποιήθηκαν όλες οι τελευταίες τεχνολογίες για να βρεθεί η αρχική μορφή του πίνακα όπως και αναπαραστάσεις. Παραταύτα κάποια σημεία αποδέχτηκε ότι ήταν αδύνατο να ανακατασκευαστούν με αποτέλεσμα η ομάδα να τα ζωγραφίσει με νερόχρωμα, ώστε να γίνεται αντιληπτό από τον επισκέπτη ποια σημεία είναι αυθεντικά και ποια όχι.
Το έργο τέχνης του μυστικού δείπνου είναι ένα από τα σημαντικότερα στον Καθολικό κόσμο, με αποτέλεσμα να δέχεται χιλιάδες επισκέπτες καθημερινά. Αυτό ανάγκασε της αρχές να έχουν αυστηρό όριο επισκεπτών μέσα στο δωμάτιο με χρονικό όριο μόλις 15 λεπτών. Λόγω του ορίου αυτού, μπορεί να δυσκολευτείτε να βρείτε εισιτήριο, οπότε φροντίστε να κλείσετε εισιτήρια online για να μην ταλαιπωρηθείτε.
Πρόσβαση: Η κοντινότερη στάση μετρό είναι η Conciliazione (κόκκινη γραμμή 1), από εκεί θα περπατήσετε για περίπου 150 μέτρα επί της Via Giovanni Boccaccio και μετά προχωράτε δεξιά στην Via Fratelli Ruffini για άλλα 150 μέτρα.
